Üveit Nedir? Neden Olur? Belirtileri

Üveit Nedir?

Üveit gözün orta tabakası olan iris, siliyer cisim ve koroidin inflamasyonudur yani iltihaplanmasıdır. Bu dokular gözün en damarlı bölgesidir. Gözün bu bölümlerindeki inflamasyon sınırlı kalmaz sıklıkla korneayı, vitreusu, retinal damarları ve optik siniri de içine alır. Gözde ağrı, kızarıklık, bulanık görme ve ışık hassasiyeti gibi belirtilere neden olabilir.

Gözde Üveit Neden Olur?

Çoğu üveit vakasında bağışıklık sistemi önemli rol oynar. Bağışıklık hücreleri yanlışlıkla göz dokularını yabancı olarak algıladığında, gözde iltihap ve hasar meydana gelir. Bu durum genellikle romatizmal hastalıklar, otoimmün bozukluklar veya bağ dokusu hastalıklarıyla ilişkilidir.

Bunun yanı sıra enfeksiyonlar da üveitin önemli sebeplerinden biridir. Virüsler, bakteriler, mantarlar veya parazitler göze yerleşerek doğrudan iltihaplanmaya yol açabilir. Özellikle tüberküloz, herpes virüsleri, toksoplazmozis ve sifiliz gibi hastalıklar üveit ile bağlantılı bulunmuştur.

Travma da üveite neden olabilen bir faktördür. Gözde geçirilen cerrahi işlemler veya fiziksel yaralanmalar bağışıklık sistemini tetikleyerek iltihaba sebep olabilir. Ayrıca bazı ilaçlar ve toksik maddelere maruz kalmak da nadiren üveite yol açabilir.

Üveit bazen başka bir sistemik hastalık olmadan da ortaya çıkabilir. Bu durumda “idiyopatik üveit” olarak adlandırılır ve kesin nedeni belirlenemez. Ancak hangi sebeple gelişirse gelişsin, üveit tedavi edilmediğinde görme kaybına kadar ilerleyebileceğinden erken tanı ve tedavi büyük önem taşır.

Üveit en sık 20–50 yaş arasında görülür. Ancak her yaşta ve her cinsiyette görülebilir. Bazı gruplarda daha sık görülme eğilimi vardır. Üveitin daha sık görülebildiği kişiler şöyledir;

Otoimmün Hastalığı Olanlar

Üveit, otoimmün hastalıklarla ilişkilidir. Bu kişilerde üveit riski artar. Üveitin sık görüldüğü otoimmün hastalıklar:

• Behçet hastalığı
• Ankilozan spondilit
• Romatoid artrit
• Sedef hastalığı (psöriyazis)
• İnflamatuar barsak hastalıkları (Crohn hastalığı, ülseratif kolit)
• Sistemik lupus eritematozus (SLE)
• Sarkoidoz

Enfeksiyon Hastalıkları

Bazı enfeksiyonlar da üveite yol açabilir. Üveitin sık görüldüğü enfeksiyonlar:

• Toksoplazma
• Tüberküloz
• Herpes virüsü (HSV, VZV)
• Sifiliz
• Lyme hastalığı

İlaçlar, Göz Travması ve Cerrahisi

Bazı ilaçlar üveite neden olabilir. Göz travması ve cerrahisi sonrasında da üveit gelişebilir.

Üveit her yaşta ve tek başına veya çeşitli hastalıklar ile birlikte görülebilir. Erken tanı ve tedavi görme kaybını önlemek açısından çok önemlidir. Gözde kızarıklık, ağrı, ışık hassasiyeti veya görme bulanıklığı varsa mutlaka göz hekimine başvurulmalıdır.

Işığa karşı aşırı hassasiyet (fotofobi) üveitin tipik bulgularından biridir. Hastalar genellikle ışığa baktıklarında gözde yanma ve rahatsızlık hisseder. Görmede bulanıklık, sisli görme ya da görme alanında koyu noktaların belirmesi de sık rastlanan belirtiler arasındadır.

Bazı olgularda gözde basınç hissi veya görmede ani azalma görülebilir. Kronik seyirli üveitlerde ise bu belirtiler daha sinsi ilerler; gözde hafif rahatsızlık ve yavaş gelişen görme kaybı dikkat çeker.

Özetle, gözde kızarıklık, ağrı, ışığa hassasiyet, bulanık görme ve görme kaybı üveitin en önemli işaretleridir. Bu bulgular fark edildiğinde, görme sağlığını korumak için hızlıca bir göz doktoruna başvurmak gerekir.

Erişkinlerde Üveit Türleri Nelerdir?

Anterior Üveit

Gözün ön kısmındaki iris ve siliyer cismi etkiler. En yaygın üveit türüdür ve çoğunlukla tek gözü tutar. Ani başlayan göz ağrısı, kızarıklık, ışığa hassasiyet ve bulanık görme ile kendini gösterir. Bazı olgularda tekrarlayan ataklar görülebilir ve kronikleşebilir.

İntermediyer Üveit

Vitreus adı verilen göz içi jel dokusunu etkiler. Genellikle yavaş ilerler ve görme bulanıklığı, uçuşan cisimler (floaters) ile kendini gösterir. Çocuklarda daha sık görülmesine rağmen erişkinlerde de görülebilir. Altta yatan sistemik hastalıklarla ilişkili olabilir.

Posterior Üveit

Retina ve koroidi tutar. Görme kaybı riski en yüksek üveit türlerinden biridir. Işık çakmaları, görmede dalgalanma ve renk algısında değişikliklerle belirti verebilir. Enfeksiyöz veya otoimmün nedenlerle ortaya çıkabilir.

Panüveit

Gözün tüm tabakalarını etkileyen yaygın bir iltihaptır. Hem anterior hem posterior segmenti kapsadığı için en ciddi üveit türlerinden biridir. Görme kaybı, ağrı, ışığa hassasiyet ve ciddi inflamasyon ile seyreder. Genellikle sistemik hastalıklarla ilişkilidir ve acil müdahale gerektirir.

Üveit Nasıl Teşhis Edilir?

Üveit tanısı, göz doktoru tarafından yapılan detaylı bir göz muayenesiyle konulur. Düzeltilmiş görme keskinliğinin saptanması, biyomikroskopi ile ön segment değerlendirilmesi, detaylı göz dibi muayenesi ve göz içi basınç ölçümü olmazsa olmazdır. Optik koherens tomografi, fundus fluorescein anjiyografi hem tanıda hem takipte çok önemlidir. Ayrıca hekimin gerekli gördüğü durumlarda birlikte olabileceği hastalıkları saptamak için kan testleri, akciğer grafisi veya tomografisi ya da beyin MR da istenebilir.

Üveit Tedavisi Ankara

Üveitin tedavisi altta yatan hastalığı göre değişebilir. Altta yatan enfeksiyöz hastalıkları belirlemek tedavi açısında önemlidir.

Eğer altta yatan hastalık herpes virüs, tüberküloz veya tokzoplazma ise bu enfeksiyon hastalıklarına göre tedavi yapılır. Antiviral veya antibiyotik tedaviler kullanılır. Bunun yanında damla olarak veya sistemik yolla steroidler sıklıkla kullanılır. Göz etrafına veya içine steroid enjeksiyonları da uygulanabilir.

Steroid tedavilerinin yanında immünsupresif tedavileri ve biyolojik ajanları da üveit tedavisinde sıklıkla uygulamaktayız.

Bu tedaviler üveittteki iltihabı etkin şekilde bastırabilmektedir. Ama uygun kullanılmazsa yan etkileri de olabilir. Hastalar ile iyi iletişim kurmak, bu yan etkiler konusunda uyarmak ve tahlil ve muayeneler ile yan etkileri takip etmek gerekir.

Uzun süreli steroid kullanımında katarakt ve göz tansiyonu (glokom) gibi yan etkiler olabilir. Bu nedenle bu ilaçlara da uygun süre ve sıklıkta kullanmak, doktorunuzun belirttiği şemada kullanmak önemlidir.

Üveit bazı romatolojik ya da sistemik hastalıklarla ilişkili olabilir. Bu durumlarda romatolog, göğüs hastalıkları uzmanı, enfeksiyon hastalıkları uzmanı, nöroloji uzmanı ve göz doktoru birlikte çalışır. Çocuk hastalarda da pediatrik romatoloji uzmanı ile ortak çalışmak gerekir.

Üveitli Hastalar Kontakt Lens Kullanabilir mi?

Aktif üveit sırasında kontakt lens kullanımı önerilmez. Aktif üveit bulguları geriledikten sonra da hastalar immünsupresif tedaviler kullanıyorsa yine kontakt lens kullanımı önerilmez.

Üveit Tekrarlayabilir mi?

Üveit tekrarlayabilen bir hastalıktır. Hatta birçok hastada kronik bir seyir de gösterebilir. Zaman zaman alevlenmeler yani ataklar olabilir.

Hangi Hastalarda Üveit Daha Çok Tekrarlar?

Altta yatan sistemik hastalıklar (Behçet hastalığı, sarkoidoz, ankilozan spondilit vb.) varsa, üveit zaman zaman tekrarlayabilir. Ancak altta yatan sebebi bilinmeyen üveit vakalarında da ataklar olabilir. Tedaviye geç başlanması veya yetersiz tedavi, hastalığın kontrol altına alınamamasına ve ataklara neden olabilir.

Stres, geçirilen sistemik enfeksiyonlar, sigara üveit ataklarını tetikleyebilir.

Tekrarlayan Üveit Belirtileri Nelerdir?

• Gözde kızarıklık
• Bulanık görme
• Işık hassasiyeti
• Göz ağrısı
• Uçuşan cisimcikler (floaters)

Üveit Tekrarlamaması İçin Ne Yapılabilir?

Üvetin tekrarlamaması için düzenli göz muayeneleri önemlidir. Sistemik hastalık varsa ilgili branşlarla iş birliği (romatoloji, enfeksiyon hastalıkları vb.) gerekir. Tedavi planına (kortikosteroidler, immün baskılayıcılar vb.) uyumlu olmak ve uyumlu hasta doktor ilişkisi üveit takibinde önemlidir. Atak belirtileri başlarsa hasta hemen doktoruna ulaşılabilmeli ve erken tedavi başlamalıdır.

Çocuklarda Üveit

Üveit çocuklarda görülebilen ciddi sonuçlar doğurabilen bir göz hastalığıdır. Gözün orta tabakasında gelişen bu iltihap, eğer erken tanı ve tedavi edilmezse kalıcı görme kaybına yol açabilir. Çocuklarda üveit çoğunlukla altta yatan sistemik hastalıklarla ilişkili olup, bazen hiçbir belirgin sebep olmadan da ortaya çıkabilir.

Özellikle juvenil idiopatik artrit (JIA) olan çocuklar üveit yönünden ciddiyetle takip edilmelidir. Çocukluk çağı üveitleri genellikle sinsi seyreder, geç fark edilir ve ciddi görme kaybına neden olabilir.

Üveit Bulaşıcı mıdır?

Üveit bulaşıcı bir hastalık değildir. Ancak enfeksiyonlar (örneğin toksoplazma, tüberküloz, herpes) üveite neden olabilir. Bu enfeksiyonlar kişiden kişiye veya bulaş olmuş meyve sebzelerle bulaşabilir ama üveitin kendisi bulaşmaz.

Üveit Tedavi Edilmezse Hangi Hastalıklara Sebep Olur?

Üveit tedavi edilmediğinde gözde geri dönüşü olmayan komplikasyonlara yol açabilir. En sık görülen sorunlardan biri glokom, yani göz içi basıncının artmasıdır; bu durum görme sinirine zarar vererek kalıcı görme kaybı oluşturabilir.

Katarakt gelişimi de kronik üveit olgularında sıklıkla ortaya çıkar ve bulanık görmeye neden olur. Ayrıca, retina ve koroid dokusundaki hasar makula ödemi veya retina dekolmanına yol açarak merkezi görmeyi tehdit edebilir. İlerlemiş olgularda ise tamamen körlük gelişme riski vardır. Bu nedenle erken tanı ve uygun tedavi, üveitin yol açabileceği ağır görme kayıplarını önlemenin en kritik adımıdır.