Retinal Vasküler Tıkanıklık

Retinal Vasküler Tıkanıklık Nedir?

Gözün iç kısmındaki retina, görmeyi sağlayan sinir tabakasıdır ve beslenmesi için ince damar ağına ihtiyaç duyar. Bu damarlarda tıkanıklık geliştiğinde ani ve ciddi görme kayıpları meydana gelebilir.

Retinal vasküler tıkanıklıklar, genellikle kalp-damar hastalıkları ile ilişkili olup acil değerlendirme gerektiren durumlardır.

Retinal Vasküler Tıkanıklık Neden Olur?

Retinal vasküler tıkanıklık, gözdeki damarların tıkanması sonucu retinaya yeterli kan akışının sağlanamaması durumudur. Bu tıkanıklık, çoğunlukla damar içindeki pıhtılar (trombüsler) veya damarın yapısal bozuklukları nedeniyle oluşur. Başlıca nedenleri şunlardır:

• Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon): Damarlarda sertleşme ve daralma, kan akışını engelleyebilir.
• Diyabet: Kan şekeri kontrolsüz olduğunda, retinadaki damarlar zarar görebilir.
• Yüksek Kolesterol ve Lipid Düzeyleri: Damarlarda plak oluşumu, tıkanıklık riskini artırır.
• Glokom ve Artmış Göz İçi Basıncı: Damarların basınç altında ezilmesine yol açabilir.
• Kan Pıhtılaşma Bozuklukları: Tromboz eğilimi, retinal damarları etkileyebilir.

Retinal Vasküler Tıkanıklık Türleri

1. Retinal Ven Tıkanıklıkları

• Santral Retinal Ven Tıkanıklığı: Retinadan çıkan ana toplardamarın tıkanmasıdır. Ani bulanık görme yapar.
• Retinal Ven Dal Tıkanıklığı: Retinadaki küçük bir damarın tıkanmasıdır. Görme alanının bir kısmında kayıp olabilir.

2. Retinal Arter Tıkanıklıkları

• Santral Retinal Arter Tıkanıklığı: Retinayı besleyen ana atardamarın tıkanmasıdır. Ani, şiddetli görme kaybına yol açar.
• Retinal Arter Dal Tıkanıklığı: Daha küçük damarları tutar, görme alanının bir bölgesinde kayıp gelişir.

Santral Retinal Ven Tıkanıklığı Nedir?

Santral retinal ven tıkanıklığı (SRVT) retinada ana toplardamarın tıkanmasıyla ortaya çıkar. Bu durum, retina hücrelerinin oksijen ve besin eksikliği yaşamasına neden olur. SRVT genellikle tek gözde aniden görme kaybı ile belirginleşir. Belirtileri şunlardır:

• Ani görme bulanıklığı veya görme kaybı
• Retina ödemi ve kanamalara bağlı görmede bozulma
• Gözün iç kısmında küçük kan pıhtıları veya damar genişlemeleri
• SRVT’nin risk faktörleri arasında hipertansiyon, diyabet, kalp hastalıkları ve yaşlılık öne çıkar.

Gözde Damar Tıkanıklığı (Retinal Vasküler Tıkanıklık) Belirtileri

Retinal damar tıkanıklığı genellikle ani görme kaybı ile ortaya çıkar. Belirtiler şunlardır:

• Görmede ani bulanıklık veya gölge oluşması
• Görme alanında kararma veya siyah nokta (scotoma) görülmesi
• Renkleri ayırt etmede güçlük
• Bazı vakalarda göz ağrısı veya rahatsızlık (özellikle ven tıkanıklığında nadir)
• Tek gözde aniden başlayan görme kaybı

Retinal Vasküler Tıkanıklık Risk Faktörleri

Retina damar tıkanıklıkları yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kolesterol yüksekliği, kalp-damar hastalıkları, sigara kullanımı ve ileri yaş durumlarında daha çok gelişir.

Retinal Vasküler Tıkanıklık Tanısı

Retina damar tıkanıklığı tanısı göz bebeği büyütülerek yapılan göz dibi muayenesi, OCT (Optik Koherens Tomografi) ve fundus fluorescein anjiyografi ile konulur.

Retinal Vasküler Tıkanıklık Tedavisi

Retinal damar tıkanıklıkları acil göz hastalıkları arasında yer alır.

Arter Tıkanıklığında:

1. Acil Müdahale İlk Saatlerde Yapılmalıdır;

• Acil gelen hastaya aşağıdaki girişimler yapılır.
• Göz masajı: Göz üzerine hafif basınç uygulayıp bırakma (intraoküler basıncı düşürüp pıhtının ileri itilmesini sağlamak için).
• Göz içi basıncı düşürme
• Gerekirse göz içinden sıvı çekilmesi (ön kamaradan parasentez)
• Oksijen tedavisi: Hiperbarik oksijen veya %100 oksijen verilmesi önerilebilir.

2. Altta Yatan Nedenin Tedavisi;

Çoğunlukla pıhtı ya da damar sertliği kaynaklıdır. Kardiyoloji ve nöroloji değerlendirmesi şarttır (çünkü bu tablo genellikle felç veya kalp krizi riskinin habercisidir). Kan sulandırıcı ilaç (antiplatelet/antikoagülan) başlanabilir.

3. Görme Prognozu

Ne yazık ki tıkanıklık başladıktan sonra görme kaybı genellikle kalıcıdır. İlk birkaç saat içinde müdahale edilirse görme şansı biraz artar. Makula tutulmuşsa (merkez) kalıcı düşük görme ihtimali yüksektir.

4. Takip ve Önleme

Hipertansiyon, diyabet, kolesterol, damar sertliği mutlaka kontrol altına alınmalıdır. Düzenli göz dibi ve sistemik muayene gerekir.

Özet: Retinal arter tıkanıklığı, gözde felç gibidir. En önemli nokta ilk saatlerde acil müdahale ve sistemik nedenin tedavisidir. Kalıcı görme kaybını önlemek her zaman mümkün değildir ama hızlı hareket etmek çok kritiktir.

Ven Tıkanıklığında:

Retinal ven tıkanıklığı tedavisinde göz içine ilaç enjeksiyonları (anti-VEGF, steroid) ve lazer tedavileri (özellikle yeni damar oluşumunu engellemek için) yapılır. Altta yatan sistemik hastalıkların (tansiyon, şeker, kolesterol) kontrol altına alınması gereklidir.

Retinal Vasküler Tıkanıklığı Olan Hastalara Öneriler

Ani görme kaybı yaşarsanız hemen göz doktoruna başvurun. Düzenli göz muayenelerinizi aksatmayın. Tansiyon, şeker ve kolesterol değerlerinizi kontrol altında tutun. Sigara kullanıyorsanız bırakın. Kalp-damar sağlığınızı koruyacak sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyin.