Glokom (Göz Tansiyonu)

Glokom (Göz Tansiyonu) Nedir?

Glokom (Göz Tansiyonu), görme sinirine ilerleyici hasar veren ve tedavi edilmezse kalıcı görme kaybına yol açabilen bir göz hastalığıdır. En önemli risk faktörü göz içi basıncının yüksek olmasıdır; ancak normal basınçlı glokom da görülebilir.

Hastalık çoğunlukla sinsi başlar ve erken dönemde belirti vermeyebilir. Açık açılı glokomda periferik görmede daralma ve düşük ışıkta görme zorluğu erken bulgular arasındadır. Dar açılı glokomda ise ani göz ağrısı, görmede bulanıklık, ışık etrafında halkalar, kızarıklık ve bulantı-kusma gibi akut ataklar görülebilir.

Glokom Neden Önemlidir?

Glokom, ilerleyici bir optik sinir hastalığıdır. Genellikle yavaş ilerleyen bir göz hastalığıdır. Optik sinirdeki hasar geri dönüşü olmayan görme kayıplarına yol açabilir.

Glokom genellikle ağrı olmadan ve belirti vermeden ilerler. Erken teşhis ve tedavi görmenin korunması için çok önemlidir. Bu yüzden düzenli göz muayeneleri gereklidir. Görme veya görme alanında kayıp olan hastalarda da kaybın ilerlemesini durdurmak için mümkün olduğunca erken tanı ve tedavi önemlidir.

Glokom Kimlerde Görülür?

Glokom için göz içi basıncının yüksek olması önemli bir risk faktörüdür. Halen günümüzde ilaçlarla, lazer ve cerrahi tedavilerle müdahale edebildiğimiz tek risk faktörüdür.

40 yaş üzeri bireylerde glokom görülme riski artar. Ailede glokom öyküsü, uzun süreli kortikosteroid (kortizon) kullanımı, diyabet, miyopi, göz travmaları gibi faktörler glokom riskini arttırır.

Glokomum Belirtileri Nelerdir?

Glokomun daha sık görülen tipi olan açık açılı glokom erken dönemde belirti vermez. Görme alanında daralma başladığında bile hastalar genellikle fark etmez. Bu yüzden özellikle 40 yaş sonrası rutin göz kontrolleri çok önemlidir.

Dar açılı glokom daha nadirdir. Hastalar şiddetli göz ve baş ağrısı, bulanık görme, ışık çevresinde halkalar, gözde kızarıklık, bulantı, kusma, ışığa duyarlılık gibi semptomlar ile acile başvurur. Bu tür şikayetler varsa veya ara ara oluşup düzeliyorsa mutlaka göz hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.

Glokom belirtileri şunlardır;

• Çoğunlukla belirti vermez; sinsi ilerler (özellikle açık açılı glokom).
• Periferik (yan) görmede daralma veya dar görüş alanı.
• Düşük ışıkta görmede zorluk.
• Ani görme değişiklikleri veya bulanık görme (dar açılı glokom atağı).
• Gözde veya başta ağrı (dar açılı glokomda ani ataklarda).
• Işık etrafında halkalar veya parlamalar.
• Kızarıklık ve sulanma (akut ataklarda).
• Bulantı ve kusma (özellikle dar açılı glokom atağı sırasında).

Glokom Nasıl Teşhis Edilir?

Glokom tanısı için ayrıntılı göz muayenesi yapılır. Glokom muayenesi aslında göz muayenesinin bir parçası olmalıdır.

Göz içi basıncı ölçümü hem glokom hem göz muayenesinin olmazsa olmazıdır. Göz içi basıncı ölçümde tonometri cihazları kullanılır. Pakimetri denilen cihazla santral kornea kalınlığı ölçümü yapılır. Gonyoskopi ile açı muayenesi yapılır. Glokom tanısında önemli olan iridokorneal açının durumu ve derecelendirmesi yapılır.

Görme hasarınızın durumunu belirlemek için görme alanı testi yapılır. Göz bebeği büyütülerek optik disk ve retina muayenesi yapılır. Görme sinirin ve maküler bölgenin optik kohrenes tomografi ile incelenmesi glokom muayenesinin tanı ve takibinde çok önemlidir. Bu testlerle hastalığın zaman içindeki ilerlemesi daha erken saptanabilmektedir.

Glokom (Göz Tansiyonu) Tedavisi Ankara

Glokom tedavisinin temel amacı, göz içi basıncını kontrol altına alarak görme sinirini korumaktır. Glokom tedavisi Ankara kliniğimizde, hastalığı tamamen ortadan kaldırmaz ama ilerlemesini durdurabilir veya yavaşlatabilir.

Glokom tedavisinde damla şeklinde ilaç tedavileri, lazer tedavileri ve cerrahi tedavi seçenekleri vardır. Ağız yoluyla veya sistemik ilaç tedavileri akut açı kapanması glokomunda acil tedavi veya cerrahi öncesi dönemde kısa bir zaman diliminde kullanılmaktadır.

a) Damla İlaç İle Glokom Tedavisi

Öncelikle tercih edilen yöntemdir. Tedavinin amacı göz içi sıvısını azaltmak veya gözden dışa akımını (drenajı) artırmak gibi çeşitli mekanizmalarla göz içi basıncı kontrol altına almaktır.

Göz damlalarına ve tedaviye uyum çok önemlidir. Glokom damlalarının, göz doktorunuzun planladığı saatlerde uygulanması gerekir. Mümkün olduğunca bir kez bile damlanın uygulanmasının atlanmaması gerekir.

Damlaların Doğru Kullanımı

• Doğru saatlerde ve dozda kullanılmalıdır.
• Göz ile temas ettirilmeden damlatılmalı, fazla damla gözden taşarsa temiz bir pamukla veya yumuşak bir peçete ile silinmelidir.
• İki damla arasında en az 5 dakika beklenmelidir, aksi halde ilaçlar birbirinin etkisini azaltabilir.
• İlaç damlatıldıktan sonra alt göz kapağı ile burun arasına parmakla hafifçe bastırmak, ilacın burundan kana geçmesini engelleyerek sistemik yan etkileri azaltır.

Damlaları ömür boyu kullanmak zorunda mıyım?

Evet, glokom kronik bir hastalıktır. Damlalar hastalığı tamamen iyileştirmez ama ilerlemesini durdurur.

Damlayı unuttuğumda ne yapmalıyım?

Hatırladığınız anda kullanın. Ama çok geçtiyse bir sonraki dozu çift yapmayın.

Gözde yanma veya kızarıklık olursa ne yapmalıyım?

Gözde yanma veya kızarıklık bazı damlalarda görülebilir. Doktorunuza danışmadan ilacı kesmeyin.

b) Lazerle Glokom Tedavisi

• Selektif Lazer Trabeküloplasti (SLT): Açık açılı glokomda göz içi sıvı drenajını artırarak damla kullanımını azaltabilir.
• Lazer iridotomi: Kapalı açılı glokomda uygulanır. Akut açı kapanması glokom krizi yaşayan hastalarda öncelikle medikal olarak göz içi basıncı düşürülür ve acil olarak atak geçiren göze ve önlem olarak diğer göze lazer iridotomi uygulanır.

c) Glokom (Göz Tansiyonu) Ameliyatı

Damla ve lazer tedaviler yetersiz kaldığında cerrahi yöntemler uygulanır: trabekülektomi, glokom drenaj implantları, MIGS (Minimal İnvasive Glaucoma Surgery) tipi mikro-stentler glokomlu gözün özellikleri göz önünde bulundurularak uygulanır.

Tedavinin ana hedefi mevcut görmeyi korumaktır. Gerek medikal gerek cerrahi tedaviler ile kaybedilen görme veya görme alanındaki kayıplar geri gelmez. Tedavideki amaç hastanın görme kaybının ilerlemesini durdurmaktır. Bugün için halen en etkin yöntem glokom ilerlemesinde risk faktörü olan göz içi basıncını düşürerek glokomun ilerlemesini durdurmaya çalışmaktır.

Glokom (Göz Tansiyonu) Tedavisi Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• İlaçlar düzenli ve doktorunuzun anlattığı şekilde kullanılmalıdır.
• Kontroller aksatılmamalıdır.
• Göz tansiyonunu etkileyebilecek başka sağlık sorunları (şeker hastalığı, tansiyon gibi) iyi takip edilmelidir.
• Kendi kendine ilaç bırakılmamalı ya da değiştirilmemelidir.

Glokom (Göz Tansiyonu) Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Glokom genellikle ömür boyu süren bir hastalıktır. Bu nedenle tedavi de genellikle uzun sürelidir. İyi takip ve düzenli tedavi ile çoğu hastada görme korunabilir.

Glokomlu Bir Hastada Göz İçi Basıncı Kaç Olmalıdır? Hedef Göz İçi Basıncı Nedir?

Hedef göz içi basıncı, glokom tedavisinde kullanılan bir kavramdır. Temel olarak, hastanın optik sinir ve görme alanını korumak için güvenli kabul edilen göz içi basıncı düzeyini ifade eder.

Her hastada farklıdır; genellikle mevcut göz içi basıncı, optik sinir durumu, görme alanı kaybı ve risk faktörlerine göre belirlenir. Örneğin hafif glokomlu olgularda mevcut göz içi basıncının %20–30 oranında düşürülmesi hedeflenebilir. Ancak ileri glokom veya hızlı ilerleyen görme alanı hasarı mevcutsa daha düşük hedef göz içi basıncı gerekebilir.

Glokom İçin Ne Kadar Sıklıkla Muayene Olmalıyım?

Glokom (göz tansiyonu hastalığı) genellikle sinsi ilerleyen ve erken dönemde belirti vermeyen bir göz hastalığıdır. Bu nedenle düzenli kontroller hayati önem taşır.

Yeni tanı alan hastalar: Tanı konulduktan sonra tedaviye başlamadan önce ve tedavi sürecinde göz tansiyonu, görme alanı ve optik sinir başı değerlendirmesi için genellikle 3–6 aylık aralıklarla muayene edilir.

Tedavi altında olan hastalar: İlaç, lazer veya cerrahi tedavi gören kişilerde hastalığın seyrine bağlı olarak 3–6 ay arası düzenli takip önerilir.

Risk grupları: Ailede glokom öyküsü olan, yüksek göz tansiyonu, miyopi veya diyabet gibi risk faktörlerine sahip kişilerde, belirti olmasa bile yılda en az 1 kez kapsamlı göz muayenesi yapılmalıdır.
Takip sıklığı, hastalığın tipi, ilerleme hızı ve uygulanan tedaviye göre göz hekimi tarafından kişiye özel olarak belirlenir. Düzenli muayene, görme kaybını önlemede en önemli adımdır.

Glokomda Yaşam Tarzı, Beslenme ve Egzersiz Önerileri

Glokomun ilerlemesini yavaşlatmak için ilaç ve cerrahi dışında uygulayabileceğiniz destekleyici yaşam tarzı önerileri:

• Sigaradan uzak durmak: Tüm sağlık için zararlıdır ve glokom riskini artırabilir
• Akdeniz tipi diyet: Bol meyve-sebze, tam tahıl, zeytinyağı, kuruyemişler (badem, ceviz),kırmızı‑mor meyveler (yaban mersini, çilek gibi) göz sağlığı açısından faydalıdır.
• Vitamin ve mineral desteği: C, E, A vitaminleri; çinko, selenyum gibi antioksidanlardan zengin beslenme; omega‑3‑6 yağ asitleri (balık yağı, ceviz, keten tohumu yağı) önerilir.
• Orta düzey aerobik egzersiz: Haftada 3‑4 kez, 40–45 dakika yürüyüş, bisiklet gibi egzersizler göz içi basıncını düşürmeye ve göz sinirinin beslenmesini iyileştirmeye yardımcı olabilir. Ancak ağırlık kaldırma, başın uzun süre öne eğik kaldığı Yoga pozisyonları, bungee jumping gibi aktivitelerden kaçınılmalıdır.
• Stres yönetimi ve uyku düzeni vasküler yapıları korumak için önemlidir.

Diyet desteği tek başına glokom tedavisinde yeterli değildir. İlacı bırakmak ya da yerine geçecek diye düşünülmemelidir. Takviye kullanmadan önce mutlaka göz hekiminize danışın.

Ne Zaman Acil Göz Hastalıkları Uzmanına Gitmeliyim?

Glokomda bazı belirtiler acil müdahale gerektirebilir. Görmede ani değişiklik, göz ağrısı, ışığa bakıldığında halkalar görülmesi veya bulantı-kusma ile birlikte seyreden şiddetli baş ve göz ağrısı bu durumlardan bazılarıdır. Bu tür belirtiler, özellikle açı kapanması glokomu gibi acil tedavi gerektiren tabloların habercisi olabilir. Böyle bir durumda vakit kaybetmeden bir göz hastalıkları uzmanına ya da en yakın acil servise başvurmak son derece önemlidir.